Verslag launch event EFMB-project L&L Ouderen in de Wijk
Ongeveer 100 mensen waren dinsdagmiddag 14 april 2016 aanwezig in Zorgcentrum Rosendael in Utrecht voor het launch event (startconferentie) van het project L&L Ouderen in de Wijk wat mogelijk is gemaakt door het Europees Fonds voor Meest Behoeftigen.
'36.000 kwetsbare ouderen in G4 gemeenten'
Na een openingswoord van de dagvoorzitter benadrukte directeur van de Bibliotheek Utrecht Ton van Vlimmeren het belang van dit project. Hij gaf aan dat in de G4 ongeveer 300.000 mensen wonen met de AOW-gerechtigde leeftijd. Zo’n 36.000 daarvan zijn kwetsbare ouderen. Zij zitten in een sociaal isolement, hebben onvoldoende (digitale) vaardigheden en/of hebben enige vorm van armoede. Doel van het project is om over een aantal jaar minimaal 5.000 van deze mensen te hebben bereikt, maar het streven is 10.000 ouderen.
Van Vlimmeren benadrukte dat de bibliotheken nog altijd in de haarvaten van de samenleving zitten. De bibliotheek helpt mensen van oudsher de wereld te lezen. Dit gebeurt al lang niet meer alleen via het beschikbaar stellen van kranten en tijdschriften en het uitlenen van boeken, maar bijvoorbeeld ook door het aanleren van meer (digitale) vaardigheden. De bibliotheek is – samen met welzijns- en zorg organisaties - het geëigende kanaal om iets te doen aan het isolement van kwetsbare ouderen.
De deelnemers aan de conferentie kregen een vlog te zien van basisschool de Schakel. Enkele leerlingen hebben met ouderen in het zorgcentrum gesproken en lieten dit zien in een video. Het Zorgcentrum biedt diverse activiteiten aan, ook voor ouderen die niet in het centrum wonen. Conclusie van één van de leerlingen: ouderen houden van biljarten!
Europees Fonds voor Meest Behoeftigen
Christien Bronda, directeur Participatie en Decentrale Voorzieningen van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid vertelt in haar introductie dat deze bijeenkomst het officiële 'launch event' is voor het Europees Fonds voor Meest Behoeftigen. De Europese Commissie heeft voor de periode van 2014 tot en met 2020 gelden beschikbaar gesteld en het gezamenlijke project van de bibliotheken uit de G4 kan de komende jaren rekenen op subsidie uit dit fonds. Ze vraagt aandacht voor eenzaamheid onder de groep alleenstaande oudere blanke mannen, die zoals zij aangeeft zich niet goed alleen kunnen redden en vaak met alcoholproblematiek te maken krijgt.
Videoboodschap staatssecretaris Klijnsma
Hoewel Staatssecretaris Klijnsma graag zelf aanwezig had willen zijn, kon dat helaas niet door andere verplichtingen. Zij was daarom te zien via een videoboodschap. Ook de staatssecretaris benadrukte het belang van de Nederlandse bibliotheken in de diverse wijken. Zij kunnen helpen om het leven te leven dat ouderen graag willen hebben in de breedste zin van het woord, van informatie ophalen tot het ontmoeten van andere mensen. Voor het uitvoeren van deze activiteiten is geld beschikbaar gesteld vanuit een Europees Fonds en ze is blij dat de bibliotheken in de G4 hier het voortouw in nemen. Dit alles om er voor te zorgen dat onze ouderen een geweldig mooie oude dag tegemoet kunnen zien met een beetje hulp uit de bibliotheken.
Na de video van de Staatssecretaris hield Ottilie Nieuwenhuis van de Koninklijke Bibliotheek een presentatie over een onderzoek dat recent is uitgevoerd onder 75-plussers. Het onderzoek geeft aan dat veel ouderen onbekend zijn met het aanbod van de bibliotheek. In 2015 waren in Nederland 1,27 miljoen 75-plussers en deze groep groeit de komende jaren zodat hier kansen liggen voor bibliotheken om de ouderen binnenboord te krijgen.
In vijf workshops (Samenwerkingsverbanden in de wijk, Problematiek migranten ouderen, Inrichting wijk informatiepunt, Gesprek met ouderen over hun wensen, Mediawijsheid voor ouderen) is in kleinere groepen over de diverse onderwerpen gediscussieerd.
Een aantal onderwerpen die in deze workshops aan de orde zijn geweest:
In de workshop 'Gesprek met ouderen' ging het over de wensen van de ouderen. Ze geven aan dat anderen de ouderen niet over één kam moeten scheren: de diversiteit is groot. Ook moet gestopt worden met het woordje ‘nog’; ze kan nog alleen naar de supermarkt, hij is nog zo actief, ze hebben nog elkaar etc. Dat wekt veel irritatie. Ouderen komen niet gemakkelijk naar activiteiten. Daarom moet je ze persoonlijk uitnodigen en moet je de omstandigheden creëren dat ze kunnen komen. Ouderen met een OV-bus laten komen gaat vaak niet. “Ze vliegen de hele bus door.” Haal ze zo nodig op, op een comfortabele wijze. Verzorg dat van deur tot deur. En vraag daar niet de hoofdprijs voor. Sommige ouderen moeten stoppen met klagen en in actie komen.
In de workshop over 'Problematiek van migrantenouderen' ging het om de vraag hoe je ouderen bereikt. En misschien nog meer, hoe hou je ze vast? Belangrijk daarbij is de inzet van vertrouwenspersonen. Als dat niet lukt vanuit de eigen migrantengroep, is de huisarts mogelijk een startpunt. Een brief van de gemeente werkt vaak minder goed. Essentieel ook is dat je je verdiept in de persoon die je wil bereiken. Waar heeft hij of zij gewoond en gewerkt, wat waren de belevingen, wat vindt hij of zij leuk (of lekker)? Je kunt ontmoetingen organiseren vanuit raakvlekken, bijvoorbeeld met behulp van foto’s van het vroegere werk. Bij de benadering van ouderen is ook van belang wat je doel is. Eenzaamheid vraagt een andere aanpak dan hulp bieden bij het invullen van formulieren. Ook de droomkant moet worden geraakt. Het gaat niet alleen om de probleemkant.
In de workshop 'Samen in de stad' is stilgestaan bij één van pijlers van dit Utrechtse project: een oudere moet een netwerk hebben voordat hij/zij kwetsbaar wordt. Dus is het de kunst om te verleiden. Verleiden om een brug te slaan tussen ouderen en wijkbewoners. Iedere wijk in Utrecht heeft een eigen wens/behoefte en deze staat centraal in de 14 subprojecten. In alle projecten is het verbinden van mensen via professionals/vrijwilligers en buurtbewoners een belangrijk doel. Opletpunt is wel om te zorgen voor continuïteit.
Samenwerkingsovereenkomst
Na een terugkoppeling van de workshops was het tijd om de G4-Samenwerkingsovereenkomst van dit project te tekenen. De vier directeuren van de bibliotheken en een vertegenwoordiger van Mira Media plaatsten hun handtekening onder de samenwerkingsovereenkomst.
