Mensenwerk nieuwsbrief ESF+ | nummer 2| 2024

Extra inzet voor mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt

Na een lange periode zonder werk is de stap naar de arbeidsmarkt voor veel mensen een uitdaging. Dankzij ESF-gelden kan sociaal ontwikkelbedrijf Dokwurk in de regio Noardeast- Fryslân naast haar reguliere participatiebeleid extra inzetten op de meest kwetsbare werkzoekenden. Sandra Tokmetzis, Manager Ontwikkeling en Bregt de Vries, senior Procesondersteuner vertellen wat Dokwurk doet om deze mensen weer perspectief te bieden, zodat zij zich weer volwaardig deel van de samenleving voelen.

Dokwurk is een gemeenschappelijke regeling voor de gemeenten Noardeast-Fryslân en Dantumadiel. “Voor deze gemeenten verzorgen wij de doelmatigheid van de Participatiewet en de Wet inburgering. Gemeente Leeuwarden heeft als centrumgemeente voor de arbeidsmarktregio Friesland een gezamenlijke subsidieaanvraag voor ESF-gelden ingediend. Daarbij ontvangen verschillende partijen een gedeelte van de subsidiepot, zo ook Dokwurk,” legt Sandra Tokmetzis uit.

Als manager ontwikkeling houdt Sandra zich dagelijks bezig met de vraag hoe mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt kunnen deelnemen aan de samenleving. "Ik ben verantwoordelijk voor diverse trajecten binnen Dokwurk. Samen met een team van 25 coaches werken we aan oplossingen die niet alleen gericht zijn op werk, maar ook op meedoen in de samenleving en daarmee op de toekomst van deze mensen."

Aandacht voor alle leefgebieden
Een succesvol project dat dankzij ESF-subsidie in de huidige vorm kan bestaan, is het project Meedoen. Bregt de Vries, senior procesondersteuner bij Dokwurk, vertelt: "Dit project heeft als doel om iedere uitkeringsgerechtigde in beeld te brengen en de ondersteuningsbehoefte van deze mensen op te halen. Daarbij zetten we specifiek in op mensen die al lange tijd een uitkering ontvangen én kijken we echt naar hun persoonlijke situatie op alle leefgebieden.”

Meestal nemen de betrokken coaches eerst telefonisch contact op, om daarna op basis van een uitgebreide vragenlijst in gesprek te gaan. Sandra: “Soms zijn meerdere gesprekken nodig om vertrouwen op te bouwen. We zijn daarom blij dat er extra ruimte is, zodat we echt inzicht kunnen krijgen in wat er in hun leven speelt.” Inmiddels heeft Dokwurk al meer dan 600 mensen kunnen helpen. “Een deel stroomt door naar werk of vrijwilligerswerk, anderen volgen een opleiding."

Werken en ontwikkelen bij Dokwurk
80 tot 90 procent van de mensen die Dokwurk begeleidt is niet alleen werkloos, maar heeft ook problemen op andere gebieden, zoals huisvesting, financiën of gezondheid. Een traject om hen weer te laten wennen aan het werkende leven is het Banenplan. Bregt legt uit: “Deelnemers komen in dienst bij Dokwurk en werken op afdelingen zoals industrie, groen, schoonmaak en horeca. Zij volgen een intensief traject met onder andere sollicitatietrainingen en banenmarkt. Ook heeft iedere deelnemer een persoonlijk ontwikkelplan, dat regelmatig geëvalueerd wordt. Dat doen ze met hun eigen werkcoach.”

Sandra: “Binnen het Banenplan draagt Dokwurk de loonkosten, deels gefinancierd met ESF-subsidie. We zijn blij dat het hierdoor mogelijk is deelnemers een arbeidscontract te bieden en we merken dat dit hun eigenwaarde versterkt. Het vergroot ook de kans dat ze uiteindelijk doorstromen naar regulier werk.”

Extra begeleiding door werkcoaches
Een derde project is Beschut werk, wat door de nieuwe participatiewet in de plaats is gekomen van de SW regeling. “Dit is een vorm van werk voor mensen die extra ondersteuning nodig hebben, die bij een reguliere werkgever niet geboden kunnen worden. Zij werken binnen Dokwurk en zij worden begeleid door onze interne coaches.  Binnen Beschut werk plaatsen we meer mensen dan de taakstelling vereist. De loonkosten hiervoor worden gesubsidieerd op basis van daadwerkelijke plaatsingen. De begeleiding wordt vergoed op basis van de taakstelling en dus niet voor alle plaatsingen, terwijl die begeleiding juist essentieel is," legt Bregt uit. "Die extra kosten dekken we met de ESF-subsidie."

"Onze coaches begeleiden de deelnemers op de werkvloer en ondersteunen hen bij arbeidsrelaties. In de praktijk komen er ook vaak aanvullende hulpvragen, zoals ondersteuning bij woningbouw, belastingaangifte of kinderopvang. Dankzij de ESF-subsidie kunnen we deze extra begeleiding ook bieden."

Bijdragen aan welzijn en eigenwaarde
Bregt en Sandra ervaren dagelijks hoe belangrijk het is dat mensen, die de weg naar de arbeidsmarkt (opnieuw) moeten vinden, zich gezien en gehoord voelen. Sandra: "We krijgen vaak terug hoe waardevol zij het vinden dat ze serieus genomen worden en dat er naar hun verhaal geluisterd wordt. Onze inspanningen zorgen niet alleen voor werk en nieuwe kansen, maar dragen ook bij aan het welzijn en de eigenwaarde van mensen.”

Extra personeel voor betere dienstverlening en continuïteit 

De gemeente Apeldoorn zet ESF-subsidie in om extra personeel aan te nemen. "Zo kunnen we mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt beter ondersteunen en begeleiden naar werk," zegt strategisch beleidsmedewerker Hinnie Bolt. Door hen actief op te zoeken en te focussen op de persoonlijke situatie van deze mensen, vergroot de gemeente hun kansen op de arbeidsmarkt.

“Onze arbeidsmarktregio bestaat uit een netwerk van twaalf gemeenten, onderwijsinstellingen, het UWV, vakbonden en werkgeversorganisaties. De gemeente Apeldoorn is centrumgemeente, voert de regie en beheert de financiële middelen,” legt Hinnie uit. “Ook huisvest de gemeente Apeldoorn het Subsidiebureau dat de ESF-subsidie voor deelnemende gemeenten in de regio regelt. De twee specialisten van dit bureau weten precies wat nodig is om de subsidie aan te vragen, in te zetten en te verantwoorden. Daar zijn we heel blij mee.”

Apeldoorn ontvangt het regionale subsidiebedrag dat verdeeld wordt over de deelnemende gemeenten. “Op dit moment maken 7 van de 12 gemeenten gebruik van deze middelen. Het mooie is dat zij de subsidie naar eigen inzicht kunnen inzetten, zolang het ten goede komt aan projecten, activiteiten of producten voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en gericht is op het vinden van werk.”

Persoonlijke benadering en vaker contact

Apeldoorn zet de ESF-subsidie in als loonkosten. “Dit biedt ons de mogelijkheid om extra personeel aan te nemen en zo meer mensen helpen bij het vinden van een baan,” legt Hinnie uit. Het op deze manier gebruikmaken van subsidie brengt risico’s met zich mee – er is sprake van voorfinanciering – maar dat gaat tot nu toe goed. “We kunnen redelijk inschatten wat de subsidie ons over twee jaar zal opleveren. Tegelijkertijd vraagt het flink wat inzet om de subsidie aan te vragen en te verantwoorden. Dit proces vereenvoudigen zou met name voor kleinere gemeenten de drempel om subsidie aan te vragen kunnen verlagen.”

Desondanks zijn de extra helpende handen in de gemeente Apeldoorn van harte welkom. “Hiermee bieden we continuïteit en is er meer ruimte voor een persoonlijke benadering en contact met cliënten. Het geld komt dus direct ten goede aan de mensen die onze hulp het hardst nodig hebben.” Dat geldt in het bijzonder voor mensen die langdurig ziek zijn of tijdelijk niet actief naar werk zoeken of kunnen werken. “De ESF voorwaarden verplichten ons om minstens vier keer per jaar contact met de inwoners op te nemen, wat ons extra aanspoort om proactief met hen aan de slag te gaan en zo onze dienstverlening te verbeteren.”

Focus op werk dat bij mensen past

Een persoonlijke benadering is belangrijk bij het vinden van een duurzame plek op de arbeidsmarkt, geeft Hinnie aan. “In deze krappe arbeidsmarkt wordt het steeds moeilijker om geschikte matches te maken. Bedrijven zoeken personeel, maar mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt hebben vaak extra begeleiding nodig, wat werkgevers met personeelstekorten steeds lastiger kunnen bieden. Dit zorgt voor een vicieuze cirkel waarin de werkgever geen tijd heeft voor extra begeleiding, terwijl mensen wel begeleiding nodig hebben en er dus geen bijdrage geleverd wordt aan het oplossen van de krapte op de arbeidsmarkt.

Het is daarom goed dat er veel aandacht is voor de persoonlijke situatie van mensen, vindt Hinnie. “Waar de focus vroeger vaak lag op het simpelweg opleggen van werk, kijken we nu naar wat mensen zelf willen en kunnen. Het uiteindelijke doel is om hen stap voor stap dichter bij de arbeidsmarkt te brengen, bijvoorbeeld via werkervaring, stages en uiteindelijk, als dat tot de mogelijkheid behoort, betaald werk. Wanneer we mensen helpen zich te ontwikkelen in een rol en bijdrage die bij hen past, profiteren zowel zij als de werkgever daarvan.”

Meer ruimte voor begeleiding van jongeren naar werk en zelfstandigheid

De VSO- en PRO-scholen in Zeeland zetten zich samen met gemeenten, het RMC en het UWV in om kwetsbare jongeren te begeleiden naar een plek op de arbeidsmarkt. Het doel: jongeren helpen hun weg te vinden in de maatschappij en ze voorbereiden op een zelfstandige toekomst. Dankzij steun van het Europees Sociaal Fonds (ESF+) is er extra ruimte om hun aansluiting op de arbeidsmarkt verder te verbeteren.

Leerlingen uit het Voortgezet Speciaal Onderwijs (VSO) en Praktijkonderwijs (PRO) vormen een kwetsbare groep. "Ze hebben vaak een IQ tussen de 55 en 80 en leren moeilijk. Als ze aan de brugklas beginnen, lopen ze gemiddeld drie jaar achter, vooral in Nederlands, rekenen en wiskunde," legt Tom Schild uit. Hij is directeur van praktijkschool Het Bolwerk in Middelburg. Elke ochtend staat hij bij de schooldeur om zijn leerlingen te verwelkomen. "Dat persoonlijke contact maakt echt verschil. De nadruk ligt hier op begeleiden en het opbouwen van vaardigheden, in plaats van op presteren. De kleinschaligheid – onze school heeft 190 leerlingen – helpt daarbij.”

Focus op basisvaardigheden en zelfstandigheid
Het Bolwerk ontvangt samen met negen VSO- en praktijkscholen ESF-subsidie om de aansluiting tussen leerlingen en regionale werkgevers te versterken. Hierbij werken ze nauw samen met de Zeeuwse WerkgeverServicepunten (WSP's) en de Doorstroompunten (RMC's). “Speciaal- en praktijkonderwijs draait echt om zelfstandigheid en voorbereiden op de (werk)maatschappij. De meeste leerlingen gaan niet door naar het mbo, maar stromen direct uit naar werk. Daarom besteden we veel tijd aan stages en de ontwikkeling van basisvaardigheden, zoals op tijd opstaan, een DigiD aanvragen, of boodschappen doen. Hele basale dingen die je nodig hebt om mee te kunnen doen in de samenleving.”

Optimale praktijkruimten en faciliteiten
“Onze school biedt opleidingen in dienstverlening en zorg, techniek, horeca en detailhandel. Er kan volop geoefend worden in praktijkruimtes,” vertelt Tom. Mede dankzij de ESF-gelden zijn deze ruimten optimaal uitgerust. “We zijn een relatief kleine school, maar we hebben uitstekende faciliteiten, zoals een constructieafdeling, een bedrijfshal met machines en zelfs een lasopleiding op niveau 1.”

Daarnaast is er een grote volwaardige keuken. “Hierdoor kunnen onze leerlingen een restaurant voor 60 gasten runnen, volledig zelfstandig – van de bereiding en het opnemen van bestellingen tot het bedienen en opruimen,” vertelt Tom trots. Ook heeft de school een winkel in de binnenstad van Middelburg, een shop-in-shop met producten van dertig lokale ondernemers. Dagelijks werken hier drie tot zes leerlingen onder begeleiding van een docent.”

Stagebegeleiding en verlengde nazorg

Stages vormen een belangrijk onderdeel op VSO- en PRO-scholen. “We werken samen met maar liefst 250 stagebedrijven in Zeeland die onze jongeren een warm hart toedragen. Bovendien financiert de Zeeuwse Stichting Maatwerk dankzij ESF-subsidie twee ervaren stagebegeleiders op detacheringsbasis vanuit twee onderwijsinstellingen. Zij begeleiden de jongeren en onderhouden contact met bedrijven en toekomstige werkgevers. En zij verzorgen verlengde nazorg voor leerlingen die zijn gaan werken.”

Deze nazorg is belangrijk, omdat landelijk onderzoek aantoont dat veel jongeren binnen drie jaar na school uitvallen, door bijvoorbeeld niet-verlengde contracten of financiële problemen. “Verlengde nazorg biedt laagdrempelige begeleiding op maat, en is vrijblijvend. Het kan een belletje zijn, maar ook advies over financiën of praktische hulp zoals het aanvragen van een telefoonabonnement of toeslagen. En voor werkgevers verzorgen we informatie over subsidies, zodat ze deze jongeren langer in dienst kunnen houden.”

Voortbouwen op wat jongeren kunnen

Jaarlijks behalen ruim 120 leerlingen van Het Bolwerk een praktijkverklaring, branchecertificaat of diploma en stroomt een veertigtal jongeren door naar werk of een mbo-opleiding. “Door te kijken naar wat de jongeren wél kunnen en daarop voort te bouwen, helpen we hen hun talenten te ontdekken en ontwikkelen. Zo kunnen we ontzettend veel met hen bereiken,” zegt Tom. Hij haalt een voorbeeld aan van een 16-jarig meisje dat stageliep in de horeca. “Ze kan alles – bestellingen opnemen, bedienen en afruimen – behalve rekenen met wisselgeld. En dat hoeft ook niet. Het is geweldig als werkgevers werk willen aanpassen, zodat iemand kan doen waar hij of zij goed in is. Dit meisje werkt daar nog steeds en is dolgelukkig.”